XVII. Nawet sam Warro niezgodne ze sobą zdania o bogach wygłosił.- Św. Augustyn - Państwo Boże Księga VII

» Państwo Boże - św. Augustyn » Księga VII » VII-I » VII-II » VII-III » VII-IV » VII-V » VII-VI » VII-VII » VII-VIII » VII-IX » VII-X » VII-XI » VII-XII » VII-XIII » VII-XIV » VII-XV » VII-XVI » VII-XVII » VII-XVIII » VII-XIX » VII-XX » VII-XXI » VII-XXII » VII-XXIII » VII-XXIV » VII-XXV » VII-XXVI » VII-XXVII » VII-XXVIII » VII-XXIX » VII-XXX » VII-XXXI » VII-XXXII » VII-XXXIII » VII-XXXIV » VII-XXXV

                 Podobnie jak powyższe, które tu dla przykładu wymieniłem, tak samo i inne nie rozwiązują sprawy, lecz ją raczej wikłają. W miarę tego, jak się komu fałszywie zagrać podobało, tak też tańczono, raz tak raz inaczej, tak, iż sam Warro wolał raczej o wszystkich tych rzeczach wątpić, niż cokolwiek pewnego twierdzić. Skończywszy oto pierwszą z pomiędzy trzech ostatnich ksiąg swoich, księgę o bogach pewnych, a rozpoczynając mówić w drugiej księdze o bogach niepewnych, tak pisze: „Jeśli w tej książeczce umieszczę wątpliwe różne zdania o bogach, nikt mi przygany o to nie powinien czynić. Kto pomyśli, że należało mi i że mogłem swój sąd o tych mniemaniach wydać, to gdy je wysłucha, sam tak zrobi, jak ja. Ja raczej skłonny jestem wątpić w to, o czem w pierwszej księdze mówiłem, aniżeli to, co w niniejszej księdze przepiszę, ułożyć w jakąś porządną całość." Tak więc Warro nie tylko tę księgę o bogach niepewnych, lecz też i tamtą o bogach pewnych, niepewną uczynił. W trzeciej znów księdze o bogach wybranych, skończywszy przedmowę, w której z zakresu teologji naturalnej przytoczył to, co uważał w przedmowie za potrzebne, i mając mówić o bajkach i fałszywych bredniach tej teologji urzędowej, gdy go do nich nie tylko nie pociągała przekonywająca siła prawdy, lecz też krępowała mu wolny sąd powaga przodków, tak mówi: „O bogach publicznych ludu rzymskiego, którym pobudowano świątynie i różnemi godłami te bogi zdobiono, w księdze tej pisać nie będę, lecz podobnie jak Ksenofanes o Kolofonach pisze, tak i ja powiem to, co mi się zdawać będzie, nie zaś to, co miałbym z pewnością twierdzić. Ludzka jest rzecz przypuszczać, boska — wiedzieć.“ Z pewnem więc rozdrażnieniem obiecuje opowiadać o rzeczach nieuchwyconych przez się i w które nie najmocniej wierzy, o rzeczach przypuszczalnych i wątpliwych, ponieważ ma mianowicie mówić o tem, co ludzie wytworzyli. Nie mógł przecież z taką pewnością, z jaką wiedział, że jest świat, że jest niebo i ziemia, że niebo gwiazdami usiane, a ziemia z nasion rodzi i inne tego rodzaju rzeczy, albo — jak wierzył z głębokiem przekonaniem, że cały ten świata ogrom i przyroda cała jest pod panowaniem i rządem siły jakiejś niewidzialnej, a przepotężnej; z taką więc pewnością nie mógł twierdzić przecież o Janusie, że jest światem, albo nie mógł o Saturnie zrozumieć, jakim sposobem jest ojcem Jowisza, a stał się tegoż Jowisza panującego poddanym, no, i o innych tego rodzaju sprawach.

czytaj dalej >>> XVIII. Jaka jest prawdopodobna przyczyna, z której wybujały błędy pogaństwa? - Św. Augustyn - Państwo Boże Księga VII