XIII. Gdy się rozważy, kto jest Saturn, a kto jest Ge- njusz, okaże się, że jeden i drugi jest Jowiszem. - Św. Augustyn - Państwo Boże Księga VII

» Państwo Boże - św. Augustyn » Księga VII » VII-I » VII-II » VII-III » VII-IV » VII-V » VII-VI » VII-VII » VII-VIII » VII-IX » VII-X » VII-XI » VII-XII » VII-XIII » VII-XIV » VII-XV » VII-XVI » VII-XVII » VII-XVIII » VII-XIX » VII-XX » VII-XXI » VII-XXII » VII-XXIII » VII-XXIV » VII-XXV » VII-XXVI » VII-XXVII » VII-XXVIII » VII-XXIX » VII-XXX » VII-XXXI » VII-XXXII » VII-XXXIII » VII-XXXIV » VII-XXXV

         Po cóż tam wreszcie o tym Jowiszu wiele mówić, kiedyż pono w nim się mieszczą wszystkie bogi, tak dalece, że mniemanie, iż bogów jest wielu, okaże się bez wartości; bo on sam jeden jest każdym bogiem, jeśli się pod uwagę weźmie bądź różne jego części, czyli różne jego władze, bądź to, że moc jego duszy, która jakoby we wszech rzeczach jest rozlana, stosownie do różnych części tego ogromu, składających ten świat widzialny, i stosownie do wielorakich działów rządzenia przyrodą, — ta moc jego duszy otrzymała imiona niby różnych bogów. Bo któż to n. p. jest Saturn? „Jest to — odpowiada Warro — jeden z najprzedniejszych bogów, który posiada władzę nad wszelkiemi posiewami (sationes)." Czyż wykład owych wierszy Walerjusza Sorana nie powiada nam, że Jowisz jest światem i że on wszystkie nasiona wydaje z siebie i do siebie przyjmuje? A więc Jowisz jest tym co posiada władzę nad wszelkiemi posiewami. A któż jest Genjusz? „Jest to bóg — odpowiada tenże — przełożony i moc mający nad wszelkiemi rzeczami, mającemi się rodzić." Kogóż to innego uważają, że tę moc posiada, jeśli nie świat, o którym powiedziano: „Jowisz praojciec i rodzicielka?" A gdy w innem miejscu nazywa Warro genjuszem rozumną duszę każdego i mówi, że przeto każdy człowiek ma swojego genjusza, a taką duszą świata jest Bóg, to dochodzi autor do tego, że ducha świata uważać się powinno za powszechnego genjusza. A tego właśnie ducha świata nazywamy Jowiszem. Bo jeśliby każdy genjusz był bogiem, a każdego męża duch genjuszem, to wypadnie, że duch każdego męża jest bogiem; a że sama niedorzeczność takiego wyniku zmusza samychże pogan, by go odrzucić, nic im innego nie pozostaje, jeno, żeby za boga Genjusza uznać wyłącznie i jedynie tego, którego uznają za ducha świata, a więc Jowisza.

czytaj dalej >>> XIV. O obowiązkach Merkurego i Marsa. - Św. Augustyn - Państwo Boże Księga VII