III. Jak Warro podzielił swe księgi o starożytnościach rzeczy ludzkich i boskich - św. Augustyn Państwo Boże Księga VI

» Państwo Boże - św. Augustyn » Księga VI » VI-I » VI-II » VI-III » VI-IV » VI-V » VI-VI » VI-VII » VI-VIII » VI-IX » VI-X » VI-XI » VI-XII

            Napisał Warro o starożytnościach ksiąg czterdzieści jednę. Podzielił je na rzeczy ludzkie i boskie; rzeczom ludzkim poświęcił dwadzieścia pięć ksiąg, boskim - szesnaście; podział ten wypadł z założonego przez autora planu, aby księgi o rzeczach ludzkich rozłożyć na cztery części, po sześć ksiąg w każdej części. Robi bowiem przegląd: tych, którzy działają, gdzie działają, kiedy działają i co działają. Stąd w pierwszych sześciu księgach pisze o ludziach, w drugich sześciu- o miejscach, następnych sześć poświęca czasom i wreszcie sześć ostatnich - rzeczom. Wprawdzie cztery razy po sześć wypada dwadzieścia cztery. Ale we wstępie umieścił jeszcze jedną osobną księgę, w której ogólnie jest mowa uprzednio o wszystkich tych księgach. Podobnież, rozprawiając o rzeczach boskich, ten sam porządek w podziale zachował, ile że dotyczą one tego, co ludzie bogom okazywać winni. A do tego są obowiązani naprzód ludzie; obowiązani są dalej w pewnych miejscach, potem w pewnych czasach i obowiązani są mianowicie do ofiar. Każdą z powyższych czterech rzeczy zawarł w trzech księgach; a więc pierwsze trzy napisał o ludziach, następne trzy- o miejscach, trzecie trzy - o czasach, czwarte - o ofiarach. Przedstawia w tych księgach również nadzwyczaj drobiazgowo, kto jest obowiązany, okazywać, gdzie, kiedy i co.

             Ale ponieważ należało powiedzieć, i o to przede wszystkiem chodziło, komu to okazać trzeba, przeto o samych też bogach trzy ostatnie księgi napisał, tak, iżby pięć razy po trzy wypadło piętnaście. Ale wszystkich jest, jakeśmy powiedzieli, szesnaście, bo tak samo na początku tych ksiąg przydał jedną osobną, w której, niby we wstępie, o wszystkich następnych mówi. Po tej wstępnej księdze, trzy następne, a pierwsze z pośród owych pięciu części, odnoszące się do ludzi, tak znów podzielił, że pierwsza mówi o kapłanach, druga o wieszczkach, trzecia o piętnastu mężach - ofiarnikach (Quindecimviri sacrorum - urzędnicy od ofiar), drugie trzy księgi, dotyczące miejsc tak dzieli, że w pierwszej z nich mówi o kapliczkach, w drugiej - o świątyniach, a w trzeciej o dziedzińcach świętych; dalsze trzy, co po tych następują i do czasów się odnoszą czyli do świąt, tak znów podzielił, że pierwszą z nich poświęcił dniom świętym, drugą - igrzyskom cyrkowym, a trzecią - przedstawieniom teatralnym; z pomiędzy trzech ksiąg w czwartej części pierwszą przeznaczył na poświęcenia, drugą na ofiary prywatne, trzecią - na publiczne. Za temi to ofiarami, stanowiącemi niby szczyt służby bożej, idą w końcu w trzech księgach ostatnich sami bogowie, dla których przeznaczone są wszystkie te objawy czci: w pierwszej księdze - bogowie pewni, w drugiej - niepewni, w trzeciej, ostatniej z pośród wszystkich ksiąg - bogowie główni i wybrani.

czytaj dalej >>> IV. Z tego, co Warro rozprawia, wynika, czcicieli bogów, dawniejsze są sprawy sprawy boskie.